اگر بخواهیم در مورد مهمترین پیشرفت های تکنولوژی در سال های اخیر سخن بگوییم، می توانیم به پیشرفت بشر در صنعت تراشه های الكترونيكي و ريزپردازشگرها صحبت کنیم و به راحتی می توان بیان کرد که شايد مهمترين دستاوردهاي فناوري و پيشرفت هاي بشر در این سال ها در زمينه اين صنعت و موارد مرتبط با آن بوده است. در حالتی که روزانه به سرعت تولید کامپیوترها اضافه می شود و در مقابل مصرف آنها نیز افزایش می یابد، باید منتظر تولید زباله های الکترونیکی مربوط به قطعات این رایانه ها باشیم. این زباله های تولید شده به دلیل مضرر بودن برای انسان و محیط زیست و مواد سمی موجود در آنها به یکی از معضلات و مشکلات بشر تبدیل شده اند. اگر بخواهیم فقط به چند مورد از ترکیبات موجود در رایانه ها که درصد بالایی در ایجاد خطر برای انسان و محیط زیست دارند اشاره کنیم می توان لحيم كاري مدارهاي (CRT) سرب موجود در لامپ هاي اشعه كاتدی رايانه ها، كادميوم موجود در تراشه های رايانه، جيوه درون حسگرها و تجهيزات ضد اشتعال PVC ، سوئيچ ها، لامپ هاي تخليه و باتری های موجود بر مدار را نام برد.
فقط زباله های کامپیوترهای از رده خارج شده جزء زباله های خطرناک محیط زیست نیستند، بلکه موارد دیگر و بیشتری نیز در این دسته بندی قرار دارند که از آنها می توان به باتري های خودرو، قطعات کامپیوترهای ماشین ها، باك های بنزين، قطعات تلويزيون، CFC يخچال، ماشين هاي كپي و فاكس و… اشاره کرد. این ها همگی و خیلی چیزهای دیگری در این زمینه جزء مواد زائد الکترونیکی می باشند.
در تعریف مواد زائد الکترونیکی باید گفت، به محصولاتی که عمر مفید آنها به پایان رسیده و از رده خارج شده اند، مواد زائد الکترونیکی یا همان ضایعات الکترونیکی گفته می شود.
برای جلوگیری از آلودگی های الکترونیکی چند کار مثل، سوزاندن و دفن بهداشتی بازیافت وجود دارد، که این موارد هم مشکلات زیست محیطی خود را دارند. یکی از کارشناسان نروژی در یکی از گزارشات خود اعلام کرده است، اگر از 3 ميليارد كاربر تلفن همراه در جهان، یک کاربر تلفن غیر قابل استفاده ی خود را بازیافت نماید، 270 هزار تن مواد خام در هر سال ذخيره می شود.
در این چند سال اخیر با افزایش زباله های الکترونیکی، ضایعات مربوط به آن ها به یک معضل و چالش تبدیل شده و در کنار آن برای بسیاری از افراد یک فرصت شغلی ایجاد نموده است. وقتی این زباله ها تولید می شوند، هم می تواند تولید مواد سمی کرده و هم می تواند حاوی مواد با ارزشی باشد. اگر بخوبی این قطعات را تجزیه کنیم می توانیم موادی مانند آهن، مس، آلومينيوم، طلا را از آن ها بدست آورد که حتی این مقدار بدست آمده به 60 درصد هم می رسد ولی متاسفانه مواد آلوده کننده ی آن هم 72 درصد می باشد. درست است که پیشرفت تکنولوژی در زندگی ما و رفاه آن تاثیری بسزایی داشته است ولی در کنار آن نمی توان مشکلات مربوط به زباله های الکترونیکی را نادیده گرفت و نمی توان آنها را با زباله های خانگی مقایسه کرد، زیرا نسبت به زباله های خانگی هر روزه رو به افزایش هستند و بازیافت آنها بسیار سخت تر و هزینه های بیشتری را می طلبد و همچنین بزرگترین معضل آنها وجود مواد خطرناک و سمی موجود در آنهاست که در محیط زیست باعث شيوع بيماري های مختلف مانند كمبود آهن، آسيب های مغزی، بيماري های كبدی و… می شوند.
در حالتی که این زباله ها سوزانده شوند و یا به صورت غیر حرفه ای و غیر اصولی در محیط بازیافت شوند، سمی بودن آنها بیشتر شده و خطرات ناشی از آنها به طبع بالاتر می رود. به صورتی که كنوانسيون بازل زباله های الكترونيكي را به عنوان زباله های خطرناک مي شناسند. بعد از شناخت اثرات مخرب ایجاد شده از مواد شیمیایی این ضایعات، کارشناسان به دنبال راه حل هایی برای کنترل صحیح و درست آنها بودند و به راهکارهایی هم رسیدند و اگر بخواهیم کشوری را از خطرات ناشی از این زباله ها دور کنیم باید این راهکارها را جدی بگیریم. در حال حاضر در صنعت جهانی، صنعت الکترونیکی با بیشترین سرعت رشد می کند. و در بین تمام صنایع الکترونیک، رایانه در دو دهه ی اخیر پیشتاز بوده است. این پیشرفت باعث شده که هر روز کامپیوترهای زیادی از رده خارج و غیر قابل استفاده شوند.
در حال حاضر در کشورهای صنعتی، تولید مواد زائد مربوط به کامپیوترها به سرعت به جلو می تازد. این سرعت به حدی بالاست که کشورهای پیشرفته اذعان دارند اگر جلوی سرعت بی رویه این زباله ها را نگیریم و یا راه حلی جدی و درست و اصولی برای تولید این زباله ها پیدا نشود، در سال های بعد ما روی کوهی از زباله ها می نشینیم و زندگی می کنیم.
حتی در سازمان ملل گزارشی تهیه شده که مضموم آن در مورد این بود که هرچه عمر وسایل و لوازم الکترونیکی بیشتر باشد، محیط زیست بیشتر حفظ می شود. در ادامه ی گزارش توضیحاتی در مورد این آمده که در تولید یک يك كامپيوتر معمولي با اكران، به اندازه ده برابر وزن آن، و برای تولید یک یخچال و یا یک اتومبیل معادل دو برابر وزن شان، انرژی فسيلي مثل نفت و گاز مصرف شده است. برای مثال اگر بخواهیم دقیق تر بیان کنیم باید گفت برای توليد يك كامپيوتر با نمايشگر 17 اينچ معادل 240 كيلوگرم نفت، 22 كيلوگرم مواد شيميايي و 1500 ليتر آب، يعني در مجموع حدود 1800 كيلوگرم مواد اوليه مصرف می شود. در مقابل همه ی این صحبت ها، در کشورهای توسعه یافته، به ضایعات الكترونیکی، به عنوان زباله ای با ارزش توجه می شود و بر این معتقدند که به این زباله ها می توان لقب معادن طلا را داد، زیرا اگر توسط کارشناسان مجری و به صورت حرفه ای بازیافت شوند، از آنها می توان فلزات با ارزشی بدست آورد. در این مورد با قاطعیت اعلام می کنند که اگر یک تلفن همراه به صورت اصولی بازیافت شود 150 تا 300 گرم طلا از آن می توان یافت و این در حالی است که در یک معدن طلا با تلاش فراوان از هر تن سنگ معدن، 20 تا 30 گرم طلا استخراج می شود. حتی در کنار آنها فلزات با ارزش دیگری همچون پلاتین و نقره نیز، بدست خواهد آمد. اگر همین طور زباله های الکترونیکی زیاد شوند و خطرات ورود آنها به محیط زیست افزایش یابد، به بحران بزرگی تبدیل خواهد شد در حال حاضر این بحران در کشورهای صنعتی اتفاق افتاده است ولی مطمئناً به زودی به کشورهای توسعه یافته نیز می رسد. شاید ندانید ولی این بحران به ایران هم بسیار نزدیک است و اگر به آن رسیدگی نشود، و به آن به چشم یک مشکل جدی توجه نشود، در آینده تر به معضلی بزرگ و برگشت ناپذیر تبدیل خواهد شد. یک کامپیوتر رومیزی دارای عناصر و فلزاتی مهم می باشد و حدود 32 درصد پلاستيك، نزديك به 7 درصد سرب، 41 درصد آلومينيوم، مقاديري طلا، نقره و آهن و نيز مقاديري فلزات سنگين و خطرناک مانند كادميوم، جيوه و آرسنيك را داراست. پس اگر یک حساب سرانگشتی کنید متوجه خواهید شد، 4 میلیون کامپیوتر، غیر قابل استفاده و از رده خارج شده، چه حجم بزرگی از عناصر سمی و خطرناک و در کنار آن چقدر عنصر با ارزش را به همراه دارد و با یک بازیافت صحیح می توان علاوه بر بدست آوردن عناصر طلا و نقره، از خطرات زیست محیطی نیز جلوگیری کرد. اگر ضایعات الکترونیکی دفن شوند، بسیاری از گازهای سمی و عناصر سنگین به راحتی وارد آب های زیرزمینی شده و سبب آلوده شدن آنها می شوند، ولی اگر شرکت های تولید کننده ی هر وسیله ی الکترونیکی وظیفه ی بازیافت قطعات لوازم مستعمل را به عهده بگیرد، می تواند از بسیاری از قطعات مجدداً استفاده کرده و از خطرات زیست محیطی که توسط سوزاندن و یا دفن کردن زباله های الکترونیکی رخ می دهد، جلوگیری نموده و به دنبال آن جلوی افزایش هر روزه ی قطعات و ضایعات الکترونیکی گرفته می شود. این موضوع دو حسن دیگر دارد اول اینک این کارخانه ها لوازمی تولید می کنند که عمر بیشتری داشته باشد و کار بتواند با یک تغییر کوچک از آنها بیشتر استفاده کند و دوم اینکه شرکت کاری می کند که بازیافت این قطعات خیلی سخت نباشد، زیرا خودش قرار است زحمت بازیافتش را بکشد.
زباله های الکترونیکی :
ضایعات باطری
كاربرد باتری خشك برای اسباب بازی، ساعت، لب تاپ، تلفن های همراه، ابزار مكانيكي قابل حمل و كامپيوتر، ميزان آنها را در زباله های شهری افزايش مي دهد. باتري های آلكالين هر روز در خانه ها در ريموت (كنترل ها) چراغ های چشم كزن و ديگر وسايل الكترونيكي استفاده مي شوند. باتري هايي كه در ساعت، وسايل كم كشنوايي و… استفاده م يشوند نيز حاوى جيوه، نقره، كادميوم، ليتيم، يا ديگر فلزات سنگين هستند. حجم باتري های از رده خارج شده نيز قابل توجه مي باشد، به طوری كه طبق آمار سال 2005 ساليانه در آمريكا 8 ميليارد باتری و در ژاپن 6 ميليارد باتری از رده خارج مي شود و اين رقم در برزيل 1 ميليارد مي باشد. دليل افزايش را مي توان به رشد تكنولوژي در دهه اخير ارتباط داد، به طوری كه امروزه استفاده از تلفن های همراه، تلفن های بي سيم، چراغ قوه، راديو، ساعت، ماشين حساب، اسباب بازی و غيره به طور گسترده فراگير شده است و حتي كشورهای درحال توسعه نيز از اين قاعده مستثنا نيستند.
کشور ما ایران نیز، جزء کشورهای در حال توسعه می باشد، با افزایش استفاده از تجهيزات فن آوری جديد مانند لوازم كامپيوتری، تلفن ها، دوربين های ديجيتالي، مصرف باتری ها نیز افزایش خواهد یافت. اگر بخواهیم برآوردی از باتری های استفاده شده در ایران بدست آوریم، باید آماری کلی از تعداد باتری های وارد شده به ایران پیدا کنیم. و در 10 سال گذشته در کشورمان (از سال 1376 تا 1385) 10000 تن باتری از كشورهای امارات متحده عربي، چين، كره جنوبی و… وارد ايران گردیده است. بسیاری و می توان گفت تمام باتری های مصرف شده در يران، داخل زباله های جامد شهری انداخته شده است و چندين سال مي باشد كه در لندفيل هاي شهری دفن و جمع آوری مي شوند. ولی در حال حاضر باید در سال های اخير 10000 تن باتری مصرف شده به محل های دفن و جمع آوری لندفيل های شهری ايران وارد گردد. دور انداخته شدن باتری ها به لندفيل ها از آنجا نگران کننده است که اين باتري ها حاوى جيوه، كادميوم، ليتيوم، نيكل، روی و ساير فلزات سنگين هستند كه موجب آلوده كردن پسماندهای جامد شهری در لندفيل ها مي گردند، زیرا در سطح جهان تاثیر مضر بودن اين مواد بر روي انسان ها و حيات وحش مشاهده شده است. ولی در انتها باید گفت، تأثير كلي اين مواد بسته به شرايط محيطي لندفيل و همینطور به شرايط قرار گرفتن باتري ها بستگی دارد.
چگونگی جلوگیری از تولید زباله های الکترونیکی را مطالعه کنید.
اجزا و عناصر موجود در زباله های الكترونیکی
در ابتدا به این مورد اشاره کنیم که بیشتر از 38 عنصر شيميايي مجزا در زباله ها، شناخته شده اند. يك كامپيوتر نو بیش از 6 درصد وزنی سرب را در خود جای داده است.
موادی که با حجم زیاد در این زباله های الکترونیکی هستند، شامل: رزين های اپوكسي، فايبرگلاس، PVC و PCB و پلاستيك ها، هستند. عناصر در حجم زياد در این پسمانده هستند، سرب، قلع، مس، سيليكون، بريليوم، كربن، آهن و آلومينيوم می باشند. عناصر در حجم و مقدار كم شامل:كادميوم، جيوه و تاليوم هستند. و در نهایت اگر به خواهیم به عناصر در مقادير ناچيز اشاره کنیم باید آنتيموان، آرسنيك، باريوم، بيسموت، بور، كبالت، گاليم، ژرمانيوم، طلا، اينديوم، ليتيوم، منگنز، نيكل، پالاديوم، پلاتين، روديوم، سلنيوم، نقره و اناديوم را نام برد.
راه های دفع و بازيافت آلودگي های الكترونيكي و خطرات ناشي از آن
1) سوزاندن مواد زايد الكترونيكي
در حالتی که زباله های شهری و مواد زائد آن را می سوزانند، فرآیندش کاملاً مهارشده بوده و وقتی مواد می سوزند، به خاکستر تبدیل می شوند و گازهای تولید شده از آنها بسیار بی خطر و یا کم خطر است. و در اینجا از حجم 100درصدی زباله ی جامد به 10 درصد حجم رسیده ایم و تا 90 درصد حجم آن کم می شود. این روش در کشورهایی که فاقد زمین های لازم هستند، بسیار کاربرد دارد. در کنار کاهش حجم پسماندها با این روش، از کم کردن و یا رفع ويژگي سمي مواد نیز استفاده می شود. ولی در مسیر از بين بردن زباله های الكترونيكي مقدار قابل توجه ای از مواد در محيط خارج از شهر و در امتداد رودخانه ها تلمبار مي گردد. دود حاصل از سوختن آنها منطقه وسيعي را آلوده مي كند. از آنجايي كه تنوع مواد يافت شده در ضایعات الکترونیکی زياد است، لذا سوزاندن آنها، بسیار خطرناك خواهد بود. برای مثال زماني كه ضد اشتعال ها می سوزند، مس به عنوان كاتاليزور براي ايجاد دي اكسين عمل کرده و همین طور سوزاندن ضد اشتعال های بر مدار در دمای پايين 800 تا 600 درجه سانتيگراد مي تواند منجر به توليد دي اكسين های بسيار سمي نظير PBDFها و PBDDها گردد. با توجه به یک گزارش تهیه شده در آمريكا، سوزاندن ضایعات کامپیوتر ،بزرگترين منبع دي اكسين در آمريكا، كانادا و نيز از جمله بزرگترين منابع انتشار فلزات سنگين در اتمسفر خواهد بود. با اينكه سوزاندن زباله ها يكي از مهمترين روش هاي دفع زباله ها می باشد و در سال های گذشته انتشار دي اكسين ها و فوران ها (2 PCDD 1/ PCDF) يكي از بزرگترین عیب های اين روش بیان شده است.
پس اگر ضایعات رایانه ها سوزانده شوند، به دلیل بالا بودن تنوع در مواد و عناصر تشکیل دهنده ی آن، آلاينده های متفاوتی که بیشتر آنها سمی هستند، در هوا انتشار پیدا کنند، که تاثیر بسزایی در محیط زیست و موجودات زنده خواهند داشت و در کنار آنها، كنترل و رفع اين آلودگي ها، بسیار هزینه بر است. پس باید با قاطعیت بیان کردن سوزاندن ضایعات الکترونیکی اصلاً به صلاح نیست.
2) دفن بهداشتی زباله های الكترونیکی
اگر کندن و دفن مواد در حالتی که مواد از محیط اطرافش، جدا سازی شده باشد، و امکان ورود به آب، خاک و هوا را در حال حاضر و یا در آینده نداشته باشد، در آن حالت، دفن بهداشتی صورت گرفته است. در اولین مرحله باید، زمینی که برای این کار انتخاب می شود، از لحاظ آب های زیرزمینی و جنس خاک شرایط خاصی را دارا باشد. اگر تمام این موارد چک و بررسی شود، این زمین را با رعايت اصول آماده سازی و مسائل فني می توان برای دفن بهداشتی، انتخاب نمود. پس در گام اول، باید زمین مناسب را پیدا کرد، اگر در انتخاب زمین دقت کافی و بررسی لازم صورت گیرد، از بسیاری از خطراتی که در آینده رخ می دهد، جلوگیری می شود. اولین شرط آن زمین، نفوذ ناپذیر بودن زمین محل دفن است. شاید باورتان نشود ولی چنین زمینی وجود ندارد، زیرا بعد از گذشت مدتی، تمام محل های دفن، حتی آنهایی که صد در صدی بوده اند، نفوذ ناپذیری خود را از دست می دهند. تحقیقات افراد صاحب نظر نشان داده است كه در محل های دفن نمايشگرها هر عدد لامپ اشعه كاتدی كه در محل دفن وجود دارد. مقادیر قابل توجه ای سرب وارد شيرابه محل دفن کرده است. در مكان های دفن نه تنها امكان نفوذ شيرابه، فلزات سنگين و عناصر موجود در آنها به محيط های اطراف وجود دارد، بلكه احتمال آتش سوزی نيز در اين مكان ها امکان پذیر است. دفن زباله های رايانه ای و نفوذ شيرابه آن موجب آلوده شدن آبهای زيرزميني و خاك مي گردد. پس با این دلیل، باید قبل از دفن زباله های الکترونیکی آنها را پردازش و بازیافت نمود. اگر هم تصمیم به دفن آنها گرفته شد، نباید با پسماندهای شهری دفن شوند و باید به جای مناسب دیگری منتقل شوند.
بازيافت ضایعات الكترونیکی
مهترین راهکاری که می تواند از اتفاقاتی که در بالا بیان شد و باعث خطرات زیست محیط می گردد، تا حد زیادی جلوگیری کند بازیافت مواد زائد الکترونیکی می باشد. با این تفاسیر، بازیافت ضایعات الکترونیکی در بسیاری از کشورهای صنعتی یا حتی جهان سوم مثل هند، هم صورت گرفته است. در حال حاضر يكي از فناوري های جديدی كه به عنوان روشي مناسب دربازيافت زباله های الكترونيكي مورد استقبال قرار گرفته شد، استفاده از روش تجزيه بيولوژيكي می باشد که از ميكرو ارگانيسم ها براي بازيافت فلزات سنگين استفاده مي گردد و نسبت به راهکارهای دیگر، از هزینه ی کمتری برخوردار است. همین طور، آلودگی های شيميايي ایجاد شده از بازيافت زباله های الكترونيكي را به ميزان قابل توجه اي کم می کند. برخی از محققان ژاپني استفاده از موادی قابل تجزيه زيستي را در ساخت تراشه های الكترونيكي كه در ابعاد بزرگ طراحي مي شوند، بررسي كرده و پیشنهاد می کنند.در اصل اين مواد بر پايه تركيبات گياهي توليد شده و از موادی مانند اسيد پلي لاكتيك مشتق مي شوند كه از ذرت گرفته می شود و از نظر زيستي براحتي قابل تجزيه خواهد بود. علاوه بر اين، سوختن چنين موادی، گازهاي سمي تولید نخواهد کرد. اين محققان خوش بین هستند که با استفاده از موادی كه از قابليت تجزيه زيستي برخوردار هستند، بتوانند تجهيزات الكترونيكي جديدی را به بازار عرضه نموده كه به راحتی و بدون دغدغه در چرخه های طبيعي بازيافت وارد شوند و فاقد خطرات ناشي از بازیافت الکترونیکی باشند. در نهایت با مطالب گفته شده می توان بیان کرد، آن گروه از تجهيزات الكترونيكي كه از قابليت بازيافت برخوردار هستند، به عنوان يك كالای مصرفي با ارزش مطرح می شوند و در صورتي كه غيرقابل بازيافت و استفاده دوباره باشند، به آنها زباله الكترونيكي گفته خواهد شد؛ چرا كه اجزای سازنده آنها سمي بوده و از نظر زيستي قابل تجزيه نیست.
در ده های گذشته، کارهای مفیدی در جهت کاستن از مقدار زباله های الکترونیکی و بکار بردن راه کارهای مناسب برای تولید لوازم و دستگاه های الکترونیکی صورت گرفته است. ولی متاسفانه در برخی از کشورهای در حال توسعه مانند چین، هنوز بسیاری از کارگران برای رفع نیازهای اولیه زندگی خود مجبورند در این محیط های آلوده زندگی کرده و ناخواسته این آلاینده ها را به ریه های خود بفرستند و نمی دانند با این کار خود چه خطراتی را در آینده به جان خود خریده اند.
طبق ادعا و تحقیقات دانشمندان ژاپني وجود كاغذ باطله های روزنامه يكي از مهمترين اجزای فرآيندي است كه طي آن طلا و ساير فلزات ارزشمند زباله های صنعتي، از آن بازيافت مي گردد. آنها ابتدا روزنامه های باطله را خرد و پس از انحلال در مواد شیمیایی آنها را به خمیر تبدیل می کنند. سپس دو باره با افزودن چندین واکنشگر و یا نوع ماده شيميايي از جمله كلر و فرمالدئيد، از این محلول ژل كاغذ را می سازند و با خشك كردن این ژل، آن را به پودر تبدیل می کنند. در یک آزمايشی، مقدار زيادی از پسماند های صنعتي كه حاوی فلزات با ارزشی چون، طلا، مس، آهن و روي بود را ذوب كردند. نتایج به دست آمده حاکی از وجود و غلظت طلا در اين محلول در حدود 250 در يك ميليون، غلظت پلاتين و پلاديم حدود 11 تا 16 در يك ميليون و ساير فلزات بين 190 تا 840 در يك ميليون بود. با اضافه کردن ژل به دست آمده به اين مايع، دیده شد كه این ژل، قادر به جذب و جداسازی 90 درصد طلا، پلاتين و پالاديم و مقادير كمي از مس، روي و آهن را از ساير تركيبات می باشد. ویژگی قابل توجه جذب این عناصر توسط ژل كاغذ به دلیل وجود سلولز در محلول کاغذ است. ذاتاً سلولز از شكل منظم و خاصي برخوردار نیست و از اینرو مواد شيميايي به آسانی درون آن نفوذ کرده و این امر باعث افزایش قدرت جذب آن شده است. هرچند هنوز معلوم نیست كه چرا تنها فلزات ارزشمند جذب این ژل می شوند. جالب است بدانید يك كيلوگرم ژل قدرت جذب 906 گرم طلا را دارد. ناگفته نماند که جذب فلزات ارزشمند توسط ژل در یک فرایند بسيار طولاني (حداقل 5 ساعت) صورت می گیرد و زمان بر بودن این فرایند نقطه ضعف محسوب شده و استفاده صنعتي و به طور انبوه آن را محدود مي نماید.
سال ها تحقیق در مورد نحوه و روش های جلوگیری از انتشار مواد سمی موجود در زباله های الکترونیکی و مخصوصا بوردهای کامپیوتری به محیط زیست، محققان چینی را به این واداشت تا روش جدیدی در عرصه بازیافت مواد از بوردهای الكترونيكي رايانه ها، تلفن های همراه و ساير تجهيزات الكترونيكي از رده خارج به دست بیاورند، آنها در این امر موفق بودند. روی بوردهای الكترونيكي مدارهايی از جنس طلا و فايبرگلاس تخت وجود دارد و این صفحه از مواد عايق و قطعات الكترونيكي تشکیل شده است و خازن، مقاومت و تراشه ها روی این صفحات نصب شده است. طبق آمارهای جهانی گرفته شده از سایت های معتبر در این حوزه، بدیهی است که تعداد بوردهاي الكترونيكي توليد شده در جهان رو به افزایش و سالانه 9 درصد بیشتر می شوند و تنها 2 كشور چين و تايوان به تنهایی سالانه در مجموع 200 ميليون مترمربع از اين بوردهاي الكترونيكي را توليد مي كنند. در حال حاضر، تنها درصد ناچیزی از این بوردهای الكترونيكي پسماند و غیر قابل استفاده بازيافت مي گردند و همين درصد کم نیز به روش سوزاندن در کوره های ذوب مس انجام شده که به لحاظ زیست محیطی و انتشار آلاینده های به محیط زیست، مخرب بوده و گازهای سمی تولید شده را به هوا انتشار می دهند. همچنین قطعات و بوردهاي الكترونيكي مورد نظر که پس از منسوخ و غیر قابل استفاده شدن به مراکز مجاز بازیافت انتقال داده نمی شوند و به صورت غیر کنترل شده در زباله دان های انبوه قرار می گیرند به خاطر نشت مواد سمی مثل فلزات سنگين و ديوكسين ها از آنها و انتشار اين مواد در زمين، و نشت آنها به منابع زيرزميني آب و نيز هوا باعث خطرات زیست محیطی می گردند.
محققان دانشگاه جیائوتانگ در شانگهای، روش جديدی برای بازيافت قطعات الکترونیکی یافته اند که از طریق آن ابتدا زباله ها و بوردهای الکترونیکی را پودر کرده و سپس با استفاده از يك ميدان مغناطيسي با ولتاژ بالا مواد فلزي را از غيرفلزی تفکیک می کنند. در مرحله ی آخر، مواد فلزی با تقطير شدن در محيط خلأ جدا شده و مواد غيرفلزی در صورت قالب هاي كوچكی برای مصارف بعدی تبدیل می شوند. با استخراج آلومينيوم و قلع به كار رفته در اين بوردهای الکترونیکی، ماده ای به جا مي ماند كه در گذشته بازيافت آن کار سختی بود و به تجهیزات پیشرفته ای نیاز داشت. در اين روش، بخش های غيرفلزی جدا شده از صفحات به صورت پودر تبدیل شده و سپس تحت دمای بالا حرارت داده شده به خمير تبدیل می شوند، و سپس خمیر به دست آمده در داخل قالب رزين تزريق مي شود. مواد به اندازه بتون آرمه مقاومت داشته و مي توانند جايگزين مناسبي براي چوب باشند، به طوریکه می توان به عنوان مصالح ساختماني يا مواد اوليه لوازم در ساخت تجهیزات و مكان های عمومي استفاده نمود. شاید در آينده ای نزدیک، نيمكت پاركي كه روي آن نشسته اید از ضايعات بجا مانده از کامپیوتر شخصي تان ساخته شده باشد. وقتی از بازيابي كامپيوتر صحبت می شود ، منظور فقط بازيابي يك جسم با تركيب واحد نیست بلكه تجهيزاتي با عناصر و تركيبات زياد و متنوع بازیافت می شوند، لذا طبيعي است كه این فرایند بازيابي با چالش های زیادی و خطرات بسيار گسترده ای همراه است. از آنجا که بازیابی پسماندها و زباله های الكترونيكي روشی نسبتاً جديد است، بدیهی است که بسياري از اثرات و خطرات بالقوه آن هنوز به طور کامل ناشناخته مانده است.
شواهد و نتایج آزمایشگاه های پزشکی به درستی نشان داده است که در خون كارگراني كه در كارخانجات بازيابي كامپيوتر كار مي كنند، غلظت های مواد شيميايي خطرناک بسيار بالایی دیده شده است. از جمله نگرانی هایی که در بازيابي زباله های كامپيوتری باید بدان توجه بیشتری شود، بازيابي مواد پلاستيكی موجود در آنها بوده که به خاطر وجود هالوژن در آنها، حاوی ضد اشتعال های بر مدار هستند. در هنگام بازيابي اين مواد، خطر ايجاد دی اكسين ها و فوران ها نیز امکان پذیر بوده و به همين دلیل بسياری از شرکت های بازیافت زباله های الکترونیکی از بازيابي پلاستیک های قابل اشتعال خودداری مي كنند. مشكلات زيست محيطي ناشی از بازيابي زباله های الكترونيكي تنها به وجود مواد هالوژن دار مربوط شده و باید به انتشار ذرات خطرناک ديگر مثل سرب و كادميوم به هوا نيز اشاره نمود. البته شرایطی ایجاد شده است که در عمليات پيش تصفيه و جداسازي مي توان انتشار این مواد را به طور قابل ملاحظه ای تقلیل داد.