کنسول‌های بازی ویدئویی ابزارهای استانداردسازی شده کامپیوتری هستند که برای بازی ویدئویی و ایجاد سرگرمی طراحی شده‌اند. این محصولات نیازمند یک مانیتور یا یک دستگاه تلویزیون به عنوان خروجی هستند. این دستگاه‌ها کاملا مستقل بوده و به طور متوسط مابین 1 تا 4 کیلو وزن دارند و ابعاد آنها این اجازه را می‌دهد تا در هر مکانی به راحتی مورد استفاده قرار گیرند. کنترل‌های دستی معمولا به عنوان ورودی برای این دستگاه‌ها تعیین شده است. کنسول‌های بازی ویدئویی ممکن است از یک یا چند ذخیره‌ساز رسانه‌ای همانند دیسک‌های فشرده، دیسک‌های نوری، و کارت‌های حافظه استفاده کنند که هر یک توسط شرکت‌های مختلف طراحی شده است. کنسول‌های اختصاصی قابلیت استفاده از یک بازی را دارند که در درون کنسول قرار دارد.
«رالف بایر» به همراه همکارانش «بیل هاریسون و بیل راچ» مجوز نصب فناوری بازی‌های تلویزیونی را از شرکت سازنده بزرگ تلویزیون «مگناووکس (فیلیپس فعلی)» دریافت کردند. این اقدام منجر به تولید «اودیسه مگناووکس» در سال 1972 شد که اولین کنسول بازی ویدئویی در جهان بود.
کنسول‌های بازی ویدئویی دستی ابزارهای کم وزن با یک صفحه نمایش، دکمه‌هایی برای کنترل و یک بلندگو بودند که قابلیت جابجایی بسیار بیشتری نسبت به دیگر کنسول‌های موجود داشتند. مزیت این دستگاه در آن بود که امکان انجام بازی‌های بیشتری نسبت به دیگر نمونه‌ها وجود داشت. کنسول‌های بازی‌های دستی در سال‌های 1970 تا 1980 پیشگامان کنسول‌های بازی در جهان بودند. شرکت «ماتل» اولین ابزار بازی دستی الکترونیکی را در سال 1977 با نام «مسابقه اتومبیل» معرفی کرد. پس از آن شرکت‌های بسیاری همانند «کولکو» و «میلتون بردلی» بازی‌هایی مختص به شرکت خود را طراحی کرده و و روانه بازار نمودند. قدیمی‌ترین کنسول بازی با کارتریج قابل تعویض در «میلتون بردلی» و در سال 1979 ساخته شده است. «نینتندو» با شهرت بسیار بالایی که پیدا کرد با نام تجاری «گیم بووی» در سال 1989 روانه بازار شد و تمامی رقیبان خود را پشت سر نهاد.
میزان فروش کنسول‌های بازی می‌تواند معیار مناسبی برای محبوبیت آنها باشد. بنابراین به بررسی پر فروش‌ترین کنسول‌های بازی می‌پردازیم. شرکت‌های سخت‌افزاری تولید کنسول‌های بازی به ترتیب «آتاری»، «مایکروسافت»، «نینتندو»، «سگا»، و «سونی» هستند.
«نینتندو» تولیدکننده پرفروش‌ترین کنسول‌های بازی با آمار فروش 154 میلیون واحد در دنیا بوده است که نمونه‌ای از کنسول‌های آن را در شکل زیر مشاهده می‌کنید.
نینتندو
آتاری، 1977، با بیش از 30 میلیون فروش در سرتاسر دنیا اولین کنسول خانگی محبوب بود. این محصول توسط شرکت آتاری، که در سال 1972 توسط «نوولان بوشنل» و «تد دنی» تاسیس شد، تولید شده است و تا سال 1980 در زمینه بازی‌های سرگرمی فعالیت می‌کرد. در سال 1984 «جک ترامیل» شرکت آتاری را به قیمت 290 میلیون دلار خریداری کرد. این شرکت تا سال 1985 با همین نام به فعالیت ادامه داد و در همان سال به «نامکو» فروخته شد و با نام «میتسوبیشی» به فعالیت خود ادامه داد.
آتاری
شرکت «مستر سیستم» با نام تجاری «سگا» در سال 1986، با فروشی بالغ بر 10 تا 13 میلیون از محبوب‌ترین کنسول‌های بازی زمان خود بود. این شرکت ژاپنی که دفتر آن در توکیو قرار داشت از سال 1983 تا 2001 در زمینه کنسول‌های بازی فعالیت داشت. این شرکت در زمان فعالیت خود بیش از 500 بازی را تولید کرد.
سگا مستر سیستم
شرکت «توربوگرفس» در سال 1987، با فروشی بالغ بر 10 میلیون آغاز به کار کرد. این شرکت ژاپنی- فرانسوی در زمینه تولید بازی‌های سرگرم‌کننده فعالیت دارد. محصولات این شرکت در سال 1987 در ژاپن و در سال 1989 در کشور آمریکا به فروش رسید.
توربوگرفس
در این بین محصولات فراوانی به بازار آمدند که چندان محبوبیتی پیدا نکردند. در سال 1994 شرکت سونی با تولید محصولی با نام «پلی استیشن» به فروشی بالغ بر 102 میلیون در بازار رسید. این فروش در سال 2000 برای محصولی با نام «پلی استیشن 2» به 155 میلیون رسید.
PS2
پس از آن در سال 2001 شرکت مایکروسافت با محصولی به نام «ایکس باکس» وارد بازار شد و فروش 24 میلیونی آن در سال 2013 به 25 تا 30 میلیون رسید.
X Box
در سال 2001 همزمان با شرکت مایکروسافت با محصول «ایکس باکس»، «نینتندو» با محصول «گیم کیوب» فروش 22 میلیونی داشت که ورژن‌های دیگر آن در سال‌های 2012، 14 میلیون و در سال 2017، 18 میلون بوده است.
در سال 2004 شرکت سونی محصول «پلی استیشن» خود را که قابل حمل بود روانه بازار کرد و به فروش 82 میلیونی رسید. در سال 2006 فروش «پلی استیشن 3» به بیش از 84 میلیون رسید. در سال 2005 مایکروسافت با «ایکس باکس 360» فروش 84 میلیونی و «نینتندو» با محصول جدید خود با نام «ویی» به فروش 101 میلیونی رسید.
در سال 2011 شرکت «نینتندو» با فروش 72 میلیون از «نینتندو تری دی اس» رسید که به دنبال آن سونی با فروش 79 میلیونی خود در سال 2013 به شدت با یکدیگر رقابت می‌کردند.
PS
رکورددار فروش کنسول‌های بازی ویدئویی در سال‌های گذشته در اختیار شرکت سونی با محصول «پلی استیشن 2» بوده است که به بیش از 155 میلیون دستگاه رسید بود است و PS4 هم هم اکنون بهترین کنسول بازی در جهان است.