مارک زاکربرگ از بنیانگذاران و مدیر عامل شبکه اجتماعی فیس بوک است. در حال حاضر، او از جوان ترین میلیاردرهای جهان به حساب می آید.
مارک زاکربرگ کیست؟
مارک زاکربرگ در 14 مه سال 1984 در شهر وایت پلینز نیویورک به دنیا آمد. او وب سایت شبکه ی اجتماعی فیس بوک را از داخل اتاقی که در خوابگاه داشت، بنیان نهاد. مارک پس از سال دوم دانشگاه و در زمانی که تعداد کاربران فیس بوک به بیش از 2 میلیارد نفر رسیده بود، تحصیل را ترک کرد تا بر روی سایت تمرکز کند. چگونگی پیدایش فیس بوک، در سال 2010 در فیلمی با نام “شبکه اجتماعی” به تصویر کشیده شده است.
دوران ابتدایی زندگی زاکربرگ
مارک الیوت زاکربرگ در 14 مه سال 1984 در شهر وایت پلینز نیویورک در یک خانواده مرفه و تحصیل کرده به دنیا آمد و در نزدیکی روستای دابز فری بزرگ شد. پدر او، ادوارد زاکربرگ، دندانپزشک بود و مادرش، کارن قبل از آن که 4 فرزند خود را با نام های مارک، رندی، دانا و آریل را به دنیا بیاورد، به عنوان روان پزشک کار می کرد.
زاکربرگ از همان سن کم به کامپیوتر علاقمند شد. در حدود 12 سالگی از زبان برنامه نویسی آتاری بیسیک برای نوشتن یک برنامه پیام رسان که آن را “زاک نت” می نامید، استفاده کرد. پدر او از این برنامه در مطب خود استفاده می کرد و وقتی بیمار جدیدی مراجعه می کرد، مسئول پذیرش با استفاده از این برنامه به آقای دکتر اطلاع می داد. همچنین خانواده زاکربرگ از این برنامه برای ارتباطات داخل خانواده استفاده می کردند. همپنین زاکربرگ با همکاری دوستان خود، بازی های کامپیوتری می ساخت.
به خاطر علاقه ی شدید مارک به کامپیوتر، والدین او یک معلم خصوصی کامپیوتر برای او گرفتند، این معلم خصوصی دیوید نیومن نام داشت که هفته ای یک بار به خانه آن ها می رفت و با مارک کار می کرد.
زاکربرگ به آکادمی فیلیپس اکستر که یک مدرسه ی آماده سازی منحصر به فرد در نیوهمپشایر بود، رفت. در آنجا استعداد خود را در شمشیر بازی نشان داد و در تیم مدرسه، کاپیتان شد. همچنین در زمینه ادبیات هم پیشرفت کرد و دیپلم گرفت. زاکربرگ همچنان مجذوب کامپیوتر بود و برنامه های جدیدی را توسعه می داد. در دوران دبیرستان یک نسخه اولیه از نرم افزار موسیقی پاندورا (Pandora) ساخت و آن را سیناپس (Synapse) نامید. چندین شرکت از جمله شرکت ای او ال (AOL) و شرکت مایکروسافت علاقه مندی خود را برای خرید این نرم افزار و استخدام مارک ابراز کردند ولی او تمامی این پیشنهادات را رد کرد.
دوران تحصیل مارک زاکربرگ در دانشگاه هاروارد
پس از فارغ التحصیلی از مدرسه اکستر در سال 2002، زاکربرگ وارد دانشگاه هاروارد شد. در سال دوم دانشگاه، به عنوان توسعه دهنده ی نرم افزار آموزشی در محوطه دانشگاه معروف شد. در همان زمان، برنامه ای با نام کورس مچ (CourseMatch) ساخت که این برنامه به دانشجو ها اجازه می داد تا کلاس های خود را بر مبنای انتخاب سایر کاربران، انتخاب کنند. همپنین برنامه ای با نام فیس مچ را ابداع کرد که تصاویر دو دانشجو را با هم مقایسه می کرد و به کاربران اجازه می داد تا به این که کدام یک جذاب تر هستند، رای دهند. این برنامه بسیار معروف شد، اما بعدها توسط مدیر مدرسه تعطیل گردید.
سه دانشجوی دیگر با نام های دیویا نارندرا و دو قلوهای کامرون و تایلر وینکلوف، ایده ای برای ایجاد شبکه اجتماعی به نام ارتباطات هاروارد (Harvard Connection) داشتند و از زاکربرگ خواستند تا با آن ها همکاری کند. این سایت برای استفاده اطلاعات دانشجوهای هاروارد برای ایجاد سایت دوستیابی برای نخبگان هاروارد طراحی شده بود. زاکربرگ برای کمک به این پروژه موافقت کرد ولی بعد از مدت کوتاهی این کار را رها کرد و سایت شبکه اجتماعی خود را به همراه داستین مسکوویتز، کریس هیوز و ادوارد ساورین راه اندازی کرد.
زاکربرگ و دوستانش سایتی را ساختند که به کاربران اجازه می داد تا پروفایل های شخصی خود را ایجاد کنند، تصاویر خود را در سایت قرار دهند و با کاربران دیگر ارتباط برقرار کنند. آن ها این سایت را فیس بوک نامیدند و تا سال 2004 از داخل اتاق خوابگاه آن را اداره می کردند. زاکربرگ بعد از سال دوم، دانشگاه را ترک کرد تا تمام وقت خود را به فیس بوک اختصاص دهد و شرکت را به پالو آلتو کالیفرنیا انتقال داد. در پایان سال 2004، فیس بوک یک میلیون کاربر داشت.
توسعه فیس بوک
در سال 2005، شرکت زاکربرگ یک پشتیبانی مالی قابل توجهی ازشرکت سرمایه گذاری اکسل پارتنرز (Accel Partners) دریافت کرد. شرکت اکسل 7/12 میلیون دلار در این شبکه سرمایه گذاری کرد. پس از آن، شرکت زاکربرگ اجازه دسترسی به سایر کالج ها، دبیرستان ها و مدارس بین المللی را پیدا کرد و در دسامبر 2005، تعداد اعضای سایت به بیش از 5/5 میلیون کاربر رسید. زاکربرگ به تدریج بر ویژگی های سایت اضافه کرد.
مارک زاکربرگ در سال 2006، با اولین مانع بزرگ خود در کسب و کار مواجه شد. سازندگان ارتباطات هاروارد ادعا کردند که زاکربرگ ایده ی آن ها را به سرقت برده است و باید خسارت پرداخت کند. زاکربرگ معتقد بود که این دو شبکه اجتماعی، دو ایده ی مختلف بودند. اما وکلا با بررسی پرونده زاکربرگ به این نتیجه رسیدند که زاکربرگ عمدا مالکیت معنوی ارتباطات هاروارد را به سرقت برده و اطلاعات شخصی کاربران فیس بوک را در اختیار دوستان خود قرار می دهد.
بعدها زاکربرگ به خاطر این موضوع عذرخواهی کرد و اظهار کرد که از این اتفاق پشیمان است. او در صاحبه ای با نیو یورکر بیان کرد: “اگر قصد دارید تا یک سرویس تاثیرگذار بسازید که افراد زیادی بر آن اعتماد کنند، باید فرد بالغی باشید. من فکر می کنم بزرگ شده ام و چیزهای زیادی یاد گرفته ام.”
اگرچه تقسیم اولیه با مبلغ 65 میلیون دلار بین دو طرف انجام گرفت، اختلافات قانونی در مورد این موضوع تا سال 2011 ادامه یافت و نارندرا و دوقلوهای وینکلوف ادعا کردند که در مورد ارزش سهام خود فریب خورده اند.
هنگامی که کتاب میلیاردرهای اتفاقی در سال 2009 توسط بن مازریچ نوشته و منتشر شد، زاکربرگ با چالش دیگری مواجه شد. مازریچ به خاطر بازنویسی داستان زاکربرگ که از گفتگوهای تجدید نظر شده و شخصیت های خیالی استفده کرده بود، مورد انتقاد شدید قرار گرفت. صرف نظر از اینکه چقدر این داستان واقعی بود، مازریچ حق تالیف را به فیلمنامه نویسی با نام آرون سورکین فروخت و فیلم تحسین شده ی “شبکه اجتماعی” موفق به دریافت هشت جایزه اسکار گردید. زاکربرگ به شدت به داستان فیلم اعتراض کرد و بعدها به خبرگزاری نیو یورکر اعلام کرد که بسیاری از جزئیاتی که در فیلم نشان داده می شود نادرست است.
با وجود انتقاداتی که وجود داشت، زاکربرگ و فیس بوک به موفقیت های خود ادامه دادند. مجله تایمز، زاکربرگ را به عنوان مرد سال 2010 نامید و مجله ونیتی فیر، او را در صدر فهرست جدید خود قرار داد. فوربز در فهرست400 خود که اسامی 400 نفر از ثروتمندترین افراد را منتشر می کند، زاکربرگ را در رده 35 قرار داد و دارایی خالص او را 9/6 میلیارد دلار تخمین زد.
علایق بشر دوستانه
از زمانی که مارک زاکربرگ ثروت عظیمی را به دست آورده است، میلیون ها دلار از پول خود را در جهت کمک های بشردوستانه صرف کرد. مهم ترین آن ها در سپتامبر سال 2010 بود که 100 میلیون دلار برای نجات سیستم مدارس دولتی در نیوجرسی پرداخت کرد. در دسامبر سال 2010 زاکربرگ تعهد Giving Pledge را امضا کرد و متعهد شد در تمام طول عمرش حداقل 50 درصد از ثروت خود را به خیریه اهدا کند. اعضای دیگر Giving Pledge عبارتند از بیل گیتس، وارن بافت و جورج لوکاس. زاکربرگ از دیگر کارآفرینان جوان و ثروتمند نیز خواست تا عضو این تعهد شوند. او معتقد بود این کمک های بشر دوستانه تاثیر مثبتی بر زندگی دارند.
عمومی شدن فیس بوک
زاکربرگ در ماه مه سال 2012، دو تغییر عمده در زندگی خود ایجاد کرد. فیس بوک، عرضه اولیه عمومی خود را داشت که به 16 میلیارد دلار رسید و آن را به بزرگ ترین عرضه اولیه عمومی در تاریخ تبدیل کرد. این هجم از نقدینگی بسیار زیاد است اما زاکربرگ در پی دستاوردهای بیشتر است و ماه گذشته صحبت هایی را برای خرید اینستاگرام، با این شرکت انجام داده است.
زندگی شخصی و خانوادگی
در 19 ماه مه سال 2012، یک روز پس از عرضه اولیه عمومی، مارک زاکربرگ با پریسیلا چان ازدواج کرد. حدود 100 نفر در خانه این زوج در پالوآلتو کالیفرنیا جمع شدند. مهمان ها فکر می کردند که برای جشن فارغ التحصیلی چان دعوت شده اند، اما آن ها شاهد بستن پیمان زناشویی زاکربرگ و چان شدند. در ماه مه سال 2013، فیس بوک به فهرست 500 شرکت برتر مجله ی فورچون پیوست و زاکربرگ 28 ساله، جوان ترین مدیر عامل در این فهرست شد.
در نوامبر سال 2015، زاکربرگ و چان صاحب دختری به نام مکس شدند و زاکربرگ اعلام کرد که دو ماه را برای گذراندن با خانواده اش و انجام وظایف پدری اختصاص می دهد. او و همسرش در نامه ای به دخترشان قول دادند که 99 درصد از سهام فیس بوک را به خیریه اختصاص خواهد داد. آن ها این نامه را در صفحه شخصی زاکربرگ در فیس بوک منتشر کردند.
در سپتامبر سال 2016، مارک زاکربرگ و چان اعلام کردند که موسسه خیریه چان زاکربرگ (CZI) (موسسه ای که چان و زاکربرگ سهام فیس بوک خود را در آن قرار داده بودند) در طول دهه آینده، حداقل 3 میلیارد دلار را برای تحقیقات علمی سرمایه گذاری می کند تا به درمان، پیشگیری و مدیریت تمام بیماری های کودکان کمک کند. کوری بارگمن، دانشمند عصب شناس از دانشگاه راکفلر، به عنوان رئیس علوم CZI معرفی شد.
همچنین زاکربرگ و همسرش یک مرکز پژوهشی مستقل با نام بیوهاب چان زاکربرگ را در سان فرانسیسکو تاسیس کردند که مهندسان، دانشمندان کامپیوتر، زیست شناسان، شیمیدانان و افراد دیگر از حوزه های مختلف علمی را گرد هم می آورد. با همکاری دانشگاه استنفورد، دانشگاه کالیفرنیا، سانفرانسیسکو و دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، بیوهاب کمک مالی اولیه 600 میلیون دلاری در طول 10 سال دریافت خواهد کرد.
در مارس 2017، زاکربرگ و چان در فیس بوک اعلام کردند که فرزند دوم آن ها قرار است به زودی به دنیا بیاید و دختر دوم آن ها در 28 آگوست به دنیا آمد.
از سال 2009، مارک زاکربرگ در ابتدای هر سال یک چالش جدید برای خود در نظر می گیرد مانند یادگیری زبان ماندارین و فقط گوشت خواری.
رسوایی کمبریج آنالیتیکا
وقتی معلوم شد که کمبریج آنالیتیکا، شرکت تحلیل داده ای که برای کمپین انتخاباتی دونالد ترامپ در سال 2016 کار می کرد، از اطلاعات خصوصی حدود 87 میلیون پروفایل فیس بوک، بدون اجازه از صاحبانش استفاده کرده است، زاکربرگ دوباره در معرض اتهام قرار گرفت. این خبر، اعتماد سهامداران فیس بوک را دچار تردید کرد و ارزش سهام 15 درصد کاهش یافت.
پس از سکوت چند روزه، مارک زاکربرگ در رسانه های مختلف اعلام کرد که این شرکت اقداماتی را برای محدود کردن دسترسی توسعه دهندگان ثالث انجام می دهد. در 25 مارس، فیس بوک در هفت روزنامه انگلیسی و سه روزنامه آمریکایی، عذرخواهی شخصی زاکربرگ را چاپ کردند. او قول داد که شرکت تمام برنامه هایش را بررسی کند.