آموزش کار با مولتی متر

در تعمیرات موبایل مهمترین پارامترها و مواردی که برای تشخیص و عیب یابی یک قطعه اندازه گیری می کنیم ولتاژ و جریان هستند. مولتی متر که به آن ولت اهم متر نیز گفته می شود ، یک تستر دستی است که برای اندازه گیری ولتاژ الکتریکی، جریان (آمپر)، مقاومت و سایر مقادیر استفاده می شود. مولتی مترها در نسخه های آنالوگ و دیجیتال وجود دارند و برای همه موارد از آزمایشات ساده مانند اندازه گیری ولتاژ باتری گرفته تا تشخیص خطاها و تشخیص های پیچیده مفید هستند. در ادامه با ما همراه باشید تا به معرفی این ابزار تعمیرات موبایل بپردازیم.

محتوای این پست جهت یادگیری بهتر و سریع ‌تر به صورت ویدیویی نیز ارائه شده است.

مولتی متر چیست؟

مولتی متر، یک سنجه و ابزار الکترونیکی است که همانطور که از نامش پیداست همزمان قابلیت اندازه گیری چندین پارامتر از جمله ولتاژ، آمپر، اهم و غیره در دستگاه های الکترونیکی را دارد. مولتی متر ابزاری است که در صنعت تعمیرات موبایل بسیار پر کاربرد است و همه تعمیرکاران برای گرفتن تست و عیب یابی و پیدا کردن ایرادات روی برد و سایر قسمت های گوشی های موبایل به این ابزار اندازه گیری نیاز دارند.

مولتی متر جریان های عبوری در مدار را اندازه گیری می کند و با این وسیله تعمیرکار متوجه می شود که در یک مدار الکتریکی و یا الکترونیکی چه اتفاقی در حال رخ دادن است. اگر در مدار جریان نباشد و یا کم و یا بیش از حد باشد، مولتی متر با نمایش مقدار جریان، وضعیت آن مدار را به ما نشان می دهد.

انواع مولتی مترها در تعمیرات موبایل

دامنه وسیعی از مولتی مترها با عملکردها و دقت ‌های مختلف وجود دارند که هر کدام از آنها بسته به قابلیت ها و امکاناتی که دارند پارامترهای بسیار مهم در یک مدار و یا روی بردهای SMD یعنی ولتاژ، جریان و مقاومت را اندازه گیری می کنند. در تعمیرات موبایل معمولاً از دو نوع مولتی متر آانالوگ و دیجیتال استفاده می شود. امروزه استفاده از مولتی مترهای آنالوگ به خاطر پیشرفت فناوری در ساخت مدارهای موبایل و دقت پایینی که دارند منسوخ شده است و جای خود را به مولتی مترهای دیجتال داده اند. خود مولتی مترهای دیجیتال نیز به دو دسته اتومات و نیمه اتومات تقسیم بندی می شوند. در مولتی مترهای نیمه اتومات دامنه ها مشخص شده اند، مثلاً دامنه اهم از 200 اهم تا 2000 اهم را مشخص می کند. در مولتی مترهای اتومات تک دامنه اهم وجود و هیچ رنج مشخصی در آن دیده نمی شود.

انواع مولتی مترها در تعمیرات موبایل

آشنایی با مولتی متر های دیجیتال

مولتی متر دیجیتال متداول ترین ابزار اندازه گیری است که در حوزه تعمیرات موبایل به کار برده می شود و شامل نسخه های ساده و همچنین طرح های پیشرفته برای تعمیرکاران حرفه ای موبایل هستند. به جای عقربه متحرک و مقیاس موجود در کنتورهای آنالوگ، مولتی متر دیجیتال قرائت ها را در صفحه نمایش LCD ارائه می دهند.

مولتی مترهای دیجیتال معمولاً در عملکرد ولت متر بهتر از آنالوگ هستند. اما برای بیشتر کاربران، مزیت اصلی این تسترهای دیجیتال، قرائت آسان و بسیار دقیق و به صورت دیجیتالی است.

مولتی متر دیجیتال که در صنعت تعمیرات موبایل بکار برده می شود از سه قسمت اصلی تشکیل شده است.

صفحه نمایش دیجیتال: در قسمت بالای مولتی مترهای دیجیتال یک نمایشگر وجود دارد که تمام داده ها و قرائت های اندازه گیری شده را نمایش می دهد.

سلکتور یا دستگیره انتخاب: سلکتور یک دستگیره چرخان است که با قرار دادن و چرخاندن آن می توانید پارامترهای مورد نظر خود را برای اندازه گیری انتخاب کنید، می توانید آن را روی اندازه گیری ولتاژ، اهم، جریان و مقاومت و غیره قرار دهید.

پراب: یک مولتی متر بسته به نوع و مدل خود دارای دو تا چند پراب است که یکی پراب منفی (COM)، دیگری پراب مثبت است که معمولا رنگ یکی قرمز و دیگری مشکی است. توجه داشته باشید که بین پراب‌ های قرمز و مشکی تفاوتی وجود ندارد و به طور کلی برای تمایز این دو پراب از دو رنگ مختلف استفاده شده است. اما آنچه که بین تعمیرکاران موبایل رایج شده است، پراب مشکی همیشه به پورت COM و پراب قرمز بسته به اینکه بخواهید چه چیزی را اندازه بگیرید، به یکی دیگر از پورت ‌ها متصل می ‌شود.

در زیر قسمت های مختلف روی مولتی متر VICTOR VC97 دیجیتال که در تعمیرات موبایل استفاده زیادی از آن می شود را شرح داده ایم. این مولتی متر یکی از ابزارهای تعمیرات و وسیله های اندازه گیری بسیار خوب و پر کاربرد است که ضمن اینکه دقت بالایی دارد، از استحکام و طول عمر بالایی برخوردار می باشد و کمتر شاهد خرابی آن بوده ایم. برای خرید مولتی متر دیجیتال ویکتور مدل VC97 با شماره تلفن 02167319 تماس بگیرید.

در قسمت پایین، پورت ها تعبیه شده اند که پورت COM یا «منفی» جایی است که به صورت قراردادی پراب مشکی به آن متصل می شود. در کنار آن سمت چپ، پورت μmA برای اندازه‌گیری جریان مورد استفاده قرار می‌گیرد، پورت منتهی الیه سمت چپ، پورت 10A برای اندازه‌گیری جریان و حداکثر تا 10 آمپر است و در منتهی الیه سمت راست، پورت VΩ برای اندازه‌گیری سایر پارامترها مثل ولتاژ، مقاومت و تست اتصالات می باشد.

مولتی متر دیجیتال

قسمت بالاتر از پورت و وسط مولتی متر، سلکتور و یا دستگیره انتخاب حالت اندازه گیری قرار دارد که دور تا دور آن یک سری علامت ها و درجه بندی هایی که هر کدام به منظور اندازه گیری شاخص خاصی استفاده می شوند قرار دارند.

سلکتور یا دستگیره انتخاب مولتی متر دیجیتال

اولین دامنه ای که از دو طرف مشخص شده است OFF می باشد که برای متوقف کردن اندازه گیری می باشد. رنج بعدی میلی ولت (mV) را اندازه گیری می کند، قسمت بعدی (V~) روی ولتاژ AC است که در تعمیرات موبایل از آن استفاده نمی شود چرا که در موبایل همه مولدها DC هستند. در کنار آن علامت مربوط به اندازه گیری ولتاژ DC است که با حرف V نشان داده است و برای ولتاژ گیری که یکی از بیشترین استفاده از این مولتی متر را دارد بکار برده می شود. یک مولتی متر می ‌تواند هر دو ولتاژ AC و DC را اندازه بگیرد. اگر در کنار حرف V یک خط راست قرار داشت، به معنای ولتاژ دی سی است. اما اگر در بالای V خط موجی وجود داشته باشد، نشان دهنده ولتاژ ای سی است.

برای اندازه گیری ولتاژ باید موارد زیر را رعایت کنید:

در صورتی که ولتاژ DC را اندازه می‌ گیرید، سلکتور را روی حالت V با یک خط راست در کنار آن قرار دهید. اگر ولتا‌ژ AC را اندازه می ‌گیرید، مد V با خط موجی بالای آن را انتخاب کنید. اطمینان حاصل کنید که پراب قرمز به پورت VΩ متصل شده باشد، اکنون طرف دیگر پراب قرمز را به سر مثبت قطعه که جریان از آن خارج می ‌شود، متصل کنید. سر دیگر پراب مشکی را به پایه منفی قطعه متصل کنید. سپس مقدار قرائت شده روی نمایشگر را ببینید.

اندازه گیری ولتاژ

گزینه بعدی در کنار ولتاژ، مربوط به اندازه گیری اهم (Ω) می باشد که برای اندازه گیری میزان مقاومت قطعه بکار رفته روی گوشی های موبایل، که استفاده خیلی زیادی ندارد. رنج بعدی مربوط به تست دیود می باشد که مثل ولتاژگیری روش تست دارد که برای اینکه بتوانیم تشخیص بدهیم که دستگاه و یا مدار سالم هست یا خیر از تست دیود استفاده می شود. در دیود جهت مثبت و منفی خیلی اهیمت دارد.

گزینه بعدی که تعمیرکاران موبایل خیلی با آن سر و کار دارند، تست بازر و یا تست بوق است. وقتی تست بازر انجام می شود روی نمایشگر مقدار اهم نشان داده می شود. در مولتی مترهای تمام اتومات وقتی که قطعه را تست می کنیم، خودش تغییر می کند و تشخیص می دهد که قطعه مورد تست مقاومت، خازن و یا چه چیزی است.

اندازه گیری اهم (Ω)

در تست بازر مهم تست بوق است که در مولتی متر در واقع یک رابط سیم وجود دارد که اگر سر و ته سیم به اصطلاح به هم راه بدهند دستگاه بوق می زند. برای مثال اگر بخواهیم در مدار منفی دستگاه و در مدار بدنه دستگاه تست انجام دهیم، یک سر پراب روی خشاب سیم کارت قرار داده می شود و سر دیگر پراب روی بدنه قرار داده می شود. اکنون صدای بوق شنیده می شود که به خاطر این است که کل این مدار فلزی در مدار منفی ما هستند.

تست بازر

گزینه بعدی برای اندازه گیری خازن است، که خیلی اهمیت ندارد چرا که خازن ها به ندرت اندازه گیری می شوند مگر اینکه در مدار و یا جایی بخواهیم از صحت و سلامت خازن صد در صد مطمئن شویم، دو سر پراب را در دو سر خازن وصل می کنیم و عددی که نمایش می دهد با عددی که در مدار و برد می باشد مقایسه می شود.

اندازه گیری خازن

پارامتر بعدی Hz و در برخی مولتی مترها ممکن است FER ممکن است نوشته شده باشد که برای اندازه گیری فرکانس مدارهای رادیویی است که در تعمیرات موبایل خیلی کاربرد ندارد. گزینه بعدی hFE برای اندازه گیری ترانزیستور استفاده می شود. در کنار آن حالت اندازه گیری دمای قطعه است که با علامت ℃/℉ نشان داده شده است. گزینه های آخر نیز برای اندازه گیری میکرو آمپر، میلی آمپر و خود آمپر هست که برای اندازه گیری میزان آمپر استفاده می شود که برای اندازه گیری آمپر باید پراب را عوض کنیم و روی پراب با میزان حداکثر 10A قرار داده شود.

hFE برای اندازه گیری ترانزیستور استفاده می شود

در قسمت بالای سلکتور چهار دکمه تعبیه شده است که اولین دکمه به نام Select برای ریست کردن دکمه Range برای تغییر دادن دامنه های اندازه گیری برای مثال اهم، مگا اهم و یا کیلواهم و دکمه آخر که Hold می باشد با نگه داشتن آن بک لایت صفحه دیجیتال روشن می شود و در مکان های تاریک می توانید براحتی قرائت روی صفحه را بخوانید.

در قسمت بالای سلکتور چهار دکمه قرار دارد

نکات مهم هنگام کار با مولتی متر

نکاتی که هنگام کار با مولتی متر برای انواع تست ها و اندازه گیری ها باید رعایت کرد شامل موارد زیر هستند:

هنگام اندازه‌گیری جریان باید به یاد داشت عناصری که به صورت سری به یکدیگر متصل شده ‌اند، دارای جریان یکسانی هستند. بنابراین باید مولتی ‌متر را به صورت سری در مدار متصل کرد. برای اتصال مولتی‌ متر به صورت سری، باید پراب قرمز را به پایه یکی از عناصر و پراب مشکی را به پایه عنصر مجاور آن وصل کنیم.

در اندازه‌گیری مقاومت، پراب قرمز را به پورت صحیح متصل کنید و سلکتور را روی قسمت مقاومت بگذارید. پراب ‌ها را به پایه ‌های مقاومت متصل کنید. در اندازه گیری مقاومت ترتیب اتصال پایه ‌ها تاثیری در اندازه‌گیری ندارد و نتیجه یکسان خواهد بود.

برای کنترل اتصالات سلکتور را روی قسمتی تنظیم کنید که شبیه به علامت بلندگو است. اگر یک مقاومت بسیار کوچک بین دو نقطه وجود داشته باشد که مقدار آن کمتر از چند اهم باشد، این دو نقطه از نظر الکتریکی متصل در نظر گرفته می ‌شوند و اگر توسط مولتی ‌متر مدار را در آن دو نقطه تست کنیم، بوق ممتدی از آن شنیده می‌ شود. اگر صدای بوق پیوسته نبود و یا اصلا صدایی از مولتی ‌متر شنیده نشد، به این معنی است که مدار مورد نظر یا ایراد دارد و یا اصلا متصل نیست. به یاد داشته باشید که قبل از بررسی اتصالات منبع تغذیه را خاموش کنید.

در بالا در مورد مولتی متر و نحوه کار کردن با آن توضیحاتی داده شد. امیدوارم که مطلب فوق آموزنده بوده باشد. از اینکه حوصله کردید و تا انتها با ما بودید تشکر و سپاسگذاری می کنیم. لطفا نظرات و پیشنهادات خود را برای ما ارسال نمایید.

همچنین ببینید: هیتر و هویه دیجیتال کوییک ۷۰۶ دبلیو پلاس